Η διατροφή ενός παιδιού καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το οικογενειακό περιβάλλον. Πολλές φορές, λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας των γονιών, είτε επειδή δε θέλουν να χαλάσουν χατίρι στο παιδί τους, είτε επειδή δεν αντέχουν το κλάμα του, εφοδιάζουν το παιδί με τροφές πλούσιες σε λίπος και το χειρότερο, χωρίς ίχνος θρεπτικών συστατικών. Επομένως, προτεραιότητα όλων των γονιών, εκτός από τη σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, είναι να τα μυήσουνε σε ένα σωστό και συνάμα υγιεινό τρόπο διατροφής. Εκτός από το οικογενειακό περιβάλλον, καθοριστικό ρόλο στις διατροφικές απαιτήσεις των παιδιών παίζει το σχολικό περιβάλλον, η τηλεόραση, το internet, οι παρέες των παιδιών καθώς και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις τους.
Οι διατροφικές συνήθειες της κάθε ηλικίας διαφοροποιούνται σε σχέση με τις προτιμήσεις και ανάγκες που έχουν τα παιδιά, οι έφηβοι, οι ενήλικες ή οι υπερήλικες. Παρακάτω, αναφέρονται οι διατροφικές προτιμήσεις των παιδιών και των εφήβων.
Η περιορισμένη πρόσληψη σημαντικών θρεπτικών συστατικών μπορεί να επηρεάσει και να καθυστερήσει τη φυσιολογική ανάπτυξη των παιδιών. Επομένως, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι γονείς, πόσο σημαντική είναι η κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, νερό, ανόργανα συστατικά και βιταμίνες). Ένα υγιές παιδί θα πρέπει να προσλαμβάνει θρεπτικά στοιχεία από όλες τις ομάδες τροφίμων και να ξεκινά πάντα την ημέρα του με ένα πλήρες πρωινό, το οποίο θα παρέχει ενέργεια, ευεξία, αντοχή και πνευματική απόδοση κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Αναλυτικότερα, η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την όραση, την ανάπτυξη των οστών, των δοντιών και για την αντιοξειδωτική της δράση. Κύριες πηγές της είναι το συκώτι, το καρότο, το γάλα, τα ψάρια, τα αυγά, τα κίτρινα φρούτα κ.α. Επιπλέον, η βιταμίνη D βοηθάει στην απορρόφηση του Ασβεστίου, στον μεταβολισμό των οστών και των δοντιών, ενώ πηγές της αποτελούν: το γάλα, ο τόνος, το σκουμπρί, ο σολομός κ.α. Όταν η οστική μάζα των παιδιών είναι μικρή φτάνοντας στην ενήλικη ζωή, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης. Από την άλλη πλευρά η βιταμίνη Ε είναι αντιοξειδωτική ουσία και πηγές αποτελούν τα όσπρια, τα έλαια και οι ξηροί καρποί κ.α. Η βιταμίνη Κ συντελεί στην πήξη του αίματος και πηγές της αποτελούν τα λαχανικά και τα αυγά κ.α. Από τα ανόργανα συστατικά, το Ca είναι το πιο σημαντικό γιατί αποτελεί συστατικό των οστών, όπως και ο φώσφορος. Πηγές του ασβεστίου είναι το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά και τα πράσινα λαχανικά., ενώ πηγές του φωσφόρου είναι το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα δημητριακά, τα όσπρια, το γάλα όπως και τα προϊόντα γάλακτος. Επομένως, από την παιδική ηλικία, φυσικά με τη σωστή παρότρυνση των γονιών, επιτελείται το πιο σημαντικό έργο όσον αφορά τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών, όπως είναι η ποσότητα, η ποιότητα, το είδος τροφίμου, τί πρέπει να καταναλώνεται και τί πρέπει να αποφεύγεται. Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι είναι ένα μικρό παιδί, το οποίο επιβάλλεται να κάνει τις ατασθαλίες του, αλλά πάντοτε με ΜΕΤΡΟ, όπως άλλωστε συνηθίζεται και στην ενήλικη ζωή.
Οι διατροφικές συνήθειες κατά την παιδική ηλικία, συνοδεύουν τα παιδιά στην έφηβη ζωή τους, θετικά είτε αρνητικά. Κατά την εφηβική ηλικία, ο νεαρός/ά, αντιδρά σε μεγαλύτερο βαθμό με το οικογενειακό του περίγυρο. Θεωρεί τον εαυτό του αρκετά υπεύθυνο ώστε να αποφασίζει τί θεωρεί σωστό στη ζωή και στην υγεία του. Το αποτέλεσμα είναι να οδηγείται σε διατροφικές διαταραχές όπως η παχυσαρκία, η βουλιμία ή/και στη νευρική ανορεξία.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2005 περίπου 1,6 δισεκατομμύριο άνθρωποι ήταν υπέρβαροι, ενώ τουλάχιστον 400 εκατομμύρια ήταν παχύσαρκοι. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι το 2005, τουλάχιστον 20 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως, ήταν υπέρβαρα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι το 2015, θα είναι υπέρβαροι περίπου 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι και πάνω από 700 εκατομμύρια θα είναι παχύσαρκοι.
Οι κυριότερες αιτίες παχυσαρκίας κατά την περίοδο της εφηβικής ζωής αφορούν:
- Την προδιάθεση παχυσαρκίας, όπου τουλάχιστον ένα άτομο του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος (μητέρα, πατέρας) έχει εμφανίσει στοιχειά παχυσαρκίας
- Τις λανθασμένες διατροφικές συνήθειες
- Το άγχος και τις ψυχολογικές μεταπτώσεις στην διάθεση
- Την καθιστική ζωή
- Τα περιορισμένα σε αριθμό γεύματα μεγάλης ποσότητας
- Τα πρόχειρα γεύματα των εφήβων λόγω των πολλών ωρών απουσίας των γονιών από το σπίτι
- Την περιορισμένη αθλητική δραστηριότητα
- Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των γονιών
Ενώ τα αίτια της νευρικής ανορεξίας οφείλονται:
- Στα αρνητικά πρότυπα που διαφημίζονται κυρίως μέσω της τηλεόρασης
- Σε ψυχολογικούς παράγοντες
- Στην ελλιπή επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογενείας
- Στην αποφυγή πιθανής, προηγούμενης κατάστασης παχυσαρκίας
Για ένα υγιές άτομο, καθ' όλη την διάρκεια της ζωής του, πρωταγωνιστικό ρόλο αποτελούν οι διατροφικές συνήθειες που έχει αποκτήσει κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Εάν σε αυτές τις ηλικίες, το παιδί, δεν αποκτήσει τις βάσεις της σωστής διατροφής, φαντάζει αρκετά δύσκολο να τις αποκτήσει κατά την ενήλικη ζωή του.
Τσουματίδου Ζωή
Διατροφολόγος- Διαιτολόγος
6972024100